Anno Christi.

citus Britannici, icto cum Hergusto Pictorum rege fædere, Scotos universos e Britannia expulisse dicitur. Tom. 6. pag. 120. Scoticorum sacerdotum ac monachorum exulum magna pars, in Iona insula cœnobio constituto, magnam suæ sanctitatis et eruditionis famam ad posteros transmisisse dicuntur. Ibid. pag. 240, 241.

Hiberni ad pristinas sedes Scotos, cognatum populum, vi reducere frustra conantes, a Maximo pacem per legatos petere coacti fuisse feruntur. Ibid. pag. 121.

CCCLXXXII. Secundus cyclus paschalis 84. annorum incipit.

492-496.

Ibid. pag.

Maximus, in Britannia a militibus imperator constitutus, incursantes Pictos et Scotos strenue superavit. Ibid. pag. 121, 122.

Kiaranus, relicta patria Hibernia, Romam adiisse; ibique baptizatus, viginti annis sacrorum librorum lectioni incubuisse, fertur. Ibid. pag. 342. CCCLXXXIII. Maximus Britanniam ingenti juventute et omni armato milite spoliavit; militaribus Britannorum copiis, quæ nunquam postea redierunt, secum in Galliam transvectis: tom. 5. pag. 241. et tom. 6. pag. 122. quibus et minoris Britanniæ agros, pulsis inde Armoricis, illum distribuisse, atque Conanum Meriadocum illis præfecisse, Britannici nonnulli scriptores tradiderunt. Tom. 5. pag. 243. 484.

Calpurnium Britannum, cum uxore Conchessa, duobus filiis, Patricio et Deochoin Sannan, et quinque filiabus, Lupita, Agride, Liamaina, Darerca, et Cinnenuma, relicta Ailcluada Britannica, Armoricam petiisse et inter Conchessæ cognatos consedisse, in Hibernicis scriptis legimus. Tom. 6. pag. 380, 381.

Hunnos sub Guanio, et Pictos sub rege suo Melga, a Gratiano et Valentiniano missos in Germaniam ut Maximi fautoribus resisterent, in virginum catervam quæ, duce Ursula, ad nuptias cum novis Armoricæ colonis conficiendas e majore Britannia navigaverat, sæviisse fabulator Galfridus narrat. Tom. 5. pag. 243, 244.

Guanius et Melga, cum Hunnis et Pictis suis, Albaniam devastarunt: ut idem author significat. Unde alii gentem Gothicam Pictorum, e Scythiæ finibus a Gratiano et Valentiniano adversus Maximum evocatam, partem Britanniæ aquilonarem ex prædonibus accolas factos occupavisse retulerunt. Tom. 6. pag. 118, 119.

Maximus tyrannus, in urbe Treverica sedem imperii sui instituens, Gratianum imperatorem circumventum dolis interfecit. Tom. 5. pag. 240. Gregor. Turonens. Histor. Francor. lib. 1. cap. 38.

CCCLXXXVII. Maximus in Italiam irrumpens, Valentinianum imp. inde expulit. Tom. 5. pag. 241.

CCCLXXXVIII. Maximus occisus est: tom. 6. pag. 123. nunc

" in inferno," ut in oratione funebri de exitu Theodosii habet B. Ambrosius, "docens exemplo miserabili, quam dirum sit arma suis principibus irrogare." Patricius, cum duabus sororibus suis, a Scoticis piratis in Hiberniam abductus est; sororibus in agri Louthiani Conalliam, ipso vero in septentrionalem partem Dal-araidæ apud Claneboianos vendito; ubi porcorum Milchonis reguli pascendorum cura illi demandata est. Ibid. pag. 384

Anno Christi.

Britanni hisce temporibus Romam, Hierosolymam et Syriam invisere soliti.
Tom. 5. pag. 247. 248.

S. Albeus ex Hibernia Romam petiisse, ibique apud episcopum quendam
Hilarium dictum sacras literas didicisse dicitur. Tom. 6. pag. 342.
Ibarus, qui et Yvorus, apud Ultonienses in terra Cruintain (regnante ibi-
dem Colmanno Nemani filio) natus, a S. Motta abbate bonis literis eru-
ditus fuisse scribitur. Ibid. pag. 335.

Pelagius Britannus, ante publicatam suam hæresim, tres de fide Trinitatis
libros edidit. Tom. 5. pag. 257.

Celestius Scotus, adhuc adolescens, scripsit ad parentes suos de monasterio
epistolas in modum libellorum tres. Ibid. pag. 254-257. et tom. 6. pag.
340.

Johannis Chrysostomi, de fidei Christianæ professione in Britannicis nostris
insulis conservata, luculenta testimonia. Tom. 6. pag. 340, 341.
CCCXCIII. Scoti a Circio et Picti ab aquilone vastaverunt insulam Britanniam.
Ibid. pag. 123.

CCCXCV. Patricius, anno septimo a Milconis servitute liberatus, in nautarum
qui eum ex Hibernia transvexerunt patria verbum Dei prædicavisse, ac
multos ad Christum convertisse dicitur. Ibid. pag. 386–390.

CCCXCVI. Scoti in Britanniam redeunt: quam Stilicho adversus ipsorum et
Pictorum incursionem munivit, Romana legione in limite ad eos propul-
sandos constituta. Ibid. pag. 123, 124. et tom. 5. pag. 385.

CCCXCVII. Rufinus e Palæstina Romam rediens, Origenis errores in urbem
intulit: ubi eum contra peccatum originale disserentem Celestius au-
diit. Tom. 5. pag. 249, 250. 261.

S. Patricius secundo in captivitatem ductus est; quam sexaginta tantum
diebus pertulit. Tom. 6. pag. 390.

Idem, post paucos annos, in Britanniam ad parentes rediit. Ibid.
S. Albeus a magistro suo S. Hilario episcopo ad Romanum pontificem
missus fuisse dicitur, ut ab eo episcopus ordinaretur; mansisseque apud
eum uno anno et quinquaginta diebus, una cum quinquaginta viris
sanctis qui de Hibernia eum sunt secuti : in quibus præter XII. Col-
manos, XII. Coemgenos, et XII. Fintanos; etiam S. Declanus cum
suis discipulis, fuisse perhibetur. Ibid. pag. 343.

CCCCI. Patricium diebus XL. ferunt quidam commoratum cum avunculo suo

Martino Turonensi episcopo: qui [ad CCCC. referendum contendit
Bucherius; ad calcem tom. 1. Chapeavil. de reb. episcop. Leodiens.]
hoc anno III. Id. Novembr. ex hac vita transiisse putatur. Ibid. pag.
391-393.

Regulus abbas, annis XXXII. postquam in Albaniam venerat, grandævus
mortem obiisse traditur. Ibid. pag. 196.

S. Albeus episcopus, a Romano pontifice ad regionem quandam gentilitia
superstitione adhuc laborantem missus, multis ad fidem conversis, mo-
nasterium ibidem construxisse et sanctos filios Guill in eo reliquisse me-
moratur. Ibid. pag. 346.

CCCCII. B. Patricius, ætatis annum agens trigesimum, sacra discendi studio,
itineribus toto septennio continuatis, Gallias atque Italiam, et insulas
quæ sunt in mari Tyrrheno perlustravit: ut ipse in commemoratione

Anno Christi.

laborum suorum significat. Tom. 6. pag. 448-450. Unde Italiam ingressus, annis XXX. ante adventum suum in Hiberniam, S. Declanum et S. Kiaranum, a Romano pontifice episcopos ordinatos et ad evangelium Hiberniensibus prædicandum missos, obvios ibidem habuit: fraternisque salutationibus invicem peractis, ipse Romam petiit, ubi diutius sacris literis discendis operam dedisse perhibetur: illi cum comitibus suis in Hiberniam perrexerunt. Ibid. pag. 343, 344. 393.

S. Declanus Desiensibus popularibus suis evangelium prædicans, eorum multos ad fidem conversos baptizavit; et discipulis in congruis locis ad opus Dei promovendum dispositis, ipse Ardmoriæ sedem suam episcopalem collocavit. Ibid. pag. 346. 428. Vid. et pag. 233. de ejus adventu in regionem Breg.

S. Kiaranus, Saigriæ in Eliensi territorio sede posita, et matrem Liadanam et gentis suæ Ossoriensis plurimos ad fidem Christi convertit. Ibid. pag. 345.

Quinque clerici Hiberniæ, qui Kiaranum comitantes in Italia Patricio
facti sunt obvii, quinque sedes episcopales in provincia Laginiensi obti-
nuerunt: Lugacius apud Cill-airthir, Columbanus apud Cluain-ernain,
Meldanus apud Cluanocrema, Lugadius apud Fordrum, et Cassanus
apud Domnach mor Maigeechnach. Ibid. pag. 344.

S. Finianus abbas, ex Scotorum Culdeorum genere ortus, floruisse dicitur.
Ibid. pag. 199.

CCCCIII. Romanæ militiæ magister Stilicho legionem, quam ad propulsandos Scotos et Pictos in extremo Britannorum limite collocaverat, in Italiam revocavit; cum Alarici Gothorum regis exercitu in Pollentino prælio conflicturam. Ibid. pag. 123.

Fergusium, Erci vel Erthi filium, exulantes Scotos in Albaniam reduxisse,
Scotici tradunt annales. Ibid. pag. 127.

CCCCV. A Scotis et Pictis infestatos esse Britannos, et S. Rieraninum obiisse, in annalibus Connaciensibus legimus. Ibid. pag. 339.

Pelagius monachus, quem quidam Cantabrigiensem doctorem, alii Bangorensem abbatem fuisse fingunt, in partibus Romanis degens, post captatam prius B. Augustini benevolentiam, scripta ad Paulinum Nolanum episcopum epistola sub nomine gratiæ facultatem et possibilitatem naturæ commendans, hæreseos suæ prima jecit fundamenta. Tom. 5. pag. 250-262.

Johannes Chrysostomus, Arabissi exulans, Pelagii lapsum deplorat. Ibid. pag. 260. CCCCVII. Gratianus municeps apud Britannos imperator creatus, post menses quatuor a militibus est occisus. Ejus loco Constantinus ex infima militia electus, continuo ut invasit imperium, in Gallias transiit: atque ita quicquid prius a Maximo tyranno in Britannia relictum fuerat militaris roboris exhausit; Pictisque, cum Scotis et Dacis, Albaniam frequentatione Barbarorum penitus vastatam occupantibus insulam reliquit devastandam. Ibid. pag. 427. et tom. 6. pag. 120. 128.

CC CCVIII. Constantinus tyrannus filium suum Constantem ex monacho Cæsarem ordinavit. Tom. 5. pag. 427. Transrhenani barbari adversus Constantinum in Gallia rebellantes, eo Britanniæ incolas redegerunt, ut ab

Anno Christi.

imperio Romano deficerent; et suis se armis a barbaris imminentibus
liberarent. Tom. 6. pag. 128.

CCCCIX. Patricianæ peregrinationis septem anni finiuntur: unde ad episco-
patum S. Germani, in cujus disciplinam Patricius sese postea tradidit,
anni numerantur novem. Tot vero annos egisse illum in quadam insula
inter montes et mare narrat Probus. Tom. 6. pag. 394. In Tamerensi
insula transactos novem annos ab eo fuisse, vitæ ipsius scriptor refert, qui
MSS. in bibliotheca collegii Societatis Jesu Ingolstadii asservatur.
Est
Camaria insula, Camargue vulgo dicta, non procul ab Arelatensi metro-
poli ad ostium Rhodani posita. An hæc sit Aralatensis illa insula, pro
Arelatensi, Tirechano nominata, ibid. pag. 393. et Tamerensis aliorum
(quomodo Dionysii Periegetæ Camaritas, ad mare Caspium, Festi Avieni
Tamaritas esse, in thesauro suo geographico monuit doctissimus Ortelius)
viderint quibus tantum est otii.

CCCCX. Roma ab Alarico Gotho capta est: tom. 5. pag. 263. cujus direptioni
Fergusium Scotum Erthi filium interfuisse; indeque libros quosdam
secum delatos in Iona insula perpetuo servandos deposuisse, fabulatur
Hector Boethius: tom. 6. pag. 124-126. 241.

Cyclus 84. annorum, ex quo paschales Dominicæ a Luna XIV. ad XX.
supputabantur, a Sulpitio Severo introductus est: quem et Britones, cum
Pictis et Scotis receperunt. Tom. 5. pag. 368. et tom. 6. pag. 495–501.
CCCCXI. S. Meliorem sive Melorum in Britannia hoc anno passum refert Phi-
lippus Ferrarius: quum Capgravius, ab eo citatus, in ipsis Christianæ
fidei a Britannis acceptæ primordiis id contigisse narret. Tom. 5. pag.
516.
Constans, ex monacho primum Cæsar deinde Augustus designatus, et pater
ejus Constantinus, in Gallia cæsi sunt: atque Britannia, in hisce partibus
Romanæ reipublicæ cella penaria (ut eam in Batavia sua recte celebrat
Hadrianus Junius) militum inde abductorum præsidio nudata, a Romanis
est amissa. Ibid. pag. 263. et tom. 6. pag. 128, 129.

In Britannnica historia, post tertium Aetii consulatum (qui in annum
Christi CCCCXLVI. incidit) Pictis et Scotis Britanniam devastantibus,
Guitelinus Londinensis archiepiscopus Constantinum fratrem Aldroeni
regis Armoricæ cum exercitu in patriam perduxisse, regem inunxisse, et
cum conjuge (quam ex nobili Romanorum genere ortam ipse educaverat)
copulasse memoratur. Post decennium vero a Picto quodam occiso Con-
stantino, filius ejus primogenitus Constans, Wintoniæ in ecclesia Amphi-
bali vitæ monasticæ addictus, in regno illi successisse dicitur; eoque Lon-
dini Pictorum familiarium proditione mox perempto, Vortigernus, qui
Saxones huc invitavit, regnum occupavisse: duobus junioribus Constan-
tini filiis in cunis adhuc jacentibus, Aurelio Ambrosio et Utherpendra-
cone, in Armoricam, ut ejus insidias effugerent, nutritorum cura ab-
ductis. Tom. 5. pag. 89, 90. et 424-426. Verum prisca historiæ fidem
recentioribus hisce figmentis longe esse præferendam, nemo prudens du-
bitaverit.

CCCCXII. Celestius Scotus, Pelagii Achates, in Carthaginiensi synodo damna-
tus, ad Innocentium I. Romanum pontificem frustra appellat: tom. 5.
pag. 267. quem et ipsum Scotum fuisse, recentiorum nonnulli ridicule
sunt opinati. Tom. 6. pag. 128.

Anno Christi.

S. Albeus cum sociis suis in patriam reversus, ad aquilonalem Hiberniæ
partem navigiolum appulit: ubi, eo jubente, Colmanus unus e familia
ipsius cellam ædificavit, quæ Chell-ruaid est appellata. Ipse vero
Albeus, rege Dal-araidensi Fintano ad fidem converso et baptizato,
circuibat totam Hiberniam, Christo multos lucrifaciens. Tom. 6. pag. 346,
347. De ejus regula, vid. ibid. pag. 484.

S. Ninianus Britannus, Candidæ Casa episcopus, Australes Pictos ad fidem
Christi convertit. Ibid. pag. 200-209. Frater quoque ipsius, S. Ple-

beias, cum eo vixisse dicitur. Ibid. pag. 209.

CCCCXVIII. Romani qui in Britannia relicti fuerant, a barbararum gentium
minis sibi metuentes, thesaurorum suorum magna parte in scrobibus oc-
cultata, reliquam secum in Gallias detulerunt. Ibid. pag. 129.

S. Amatori Antissiodorensi episcopo Calendis Maiis defuncto S. Germanus
successit, a præfectura seculari raptus ad sacerdotium in cujus disci-
plinam sese tradidit noster Patricius. Tom. 5. pag. 436. et tom. 6. pag.
395-398. 456.

Gunifortus Scotica gente natus, persecutione in patria fervente, una cum
fratre Gunibaldo et duabus sororibus, in Germaniam profectus fuisse di-
citur. Ibi duæ sorores virgines cruentissima cæde palmam martyrii
adeptæ, fratres vero inde in Italiam discedentes ad Camaram usque civi-
tatem pervenisse, eodemque in loco (ut Jacobus Guallus significat) vel
Comi (ut alii malunt) Gunibaldus cruento mactatus gladio, Mediolani
vero Gunifortus ab infidelibus confixus sagittis fuisse traditur; et quidem
Theodosio Mediolani tum agente, si Thomæ Dempstero credimus: qui
minus consideravisse videtur, flagrantem hanc in Italia et reliquo occi-
dente persecutionem Maximiani alicujus potius, quam Christiani impe-
ratoris Theodosii, tempora decuisse. Tom. 6. pag. 348, 349.

CCCCXX. Fastidius Britannorum episcopus, scripsit ad Fatalem quendam de
vita Christiana librum unum, et de viduitate servanda alium. Tom. 5.
pag. 364, 365.

S. Ninianus, relicta Candida Casa, cum discipulis suis Hiberniam petiisse,
ibique impetrato a rege loco amoeno Cluayn-Coner dicto, cœnobium
magnum constituisse dicitur. Tom. 6. pag. 209.

S. Ibarus missus ad evangelium prædicandum per Hiberniam, innumeros
ad fidem Christi convertisse fertur, et precibus suis cum alias regni partes
tum præcipue regionem Magni Colmanni regis Midiæ a pestilentia libe-
rasse. Commoratus ille est in Campo Gessyl, in Arranicis insulis, potis-
simum vero in Beg-ery insula non procul a Wexfordia. Ibid. pag. 348.
B. Augustini de fide in occidentalibus insulis recepta testimonium. Tom. 5.
pag. 13. et tom. 6. pag. 353.

CCCCXXII. Cum Britannos a Circio quidem (id est, ex Hibernia) Scoti, ab
aquilone vero Picti, prima illa a Gilda commemorata dirissima vastatione
conculcarent; illi subjectionem Romano imperio repromittentes, ab Ho-
norio Augusto legionem auxiliarem impetrarunt: quæ, hostibus depulsis,
subjectos cives ex imminenti captivitate liberavit. Tom. 6. pag. 122, 123.
129, 130.

Insulani murum cespititium, prorsus inutilem, inter fretum Dunbritanni-
cum et Edenburgicum construxerunt. Ibid. pag. 131, 132.
CCCCXXIV. S. Ercus, primus Slaniæ episcopus, natus est. Ibid. pag. 410.