Anno Christi.

ano juxta Cludum a se condito monasterio sepultus est. Tom. 6. pag. 59,
60. 237.

Mochudæus, qui et Carthagus, cœtui monachorum DCCCXLVII. in cœno-
bio Ratheniensi per annos XL. præfuit. Ibid. pag. 474. 483.
Barrindeus monasterii Druim-cuillin abbas claruit: ibid. pag. 532. et Lu-
gaidus, cognomento Laithir, S. Columbæ legatus : qui monasterii in Ra-
clina insula a se conditi abbas fuisse dicitur. Ibid. pag. 527.
Thaliessinus, aliis Telesinus Helius dictus, Britannicorum Bardorum
princeps, Malgone sive Maglocuno adhuc regnante, carmina sua edidit.
Tom. 5. pag. 543. et tom. 6. pag. 66.

Anonymus etiam actorum S. Albani scriptor hoc tempore floruisse fingitur:
tom. 5. pag. 185. quæ nihil fere continent, præter longos logos et

Portenta quæ narrante matre
Attoniti stupeant puelli.

DXCII. Cumminus Fada, sive Longus, in Hibernia natus est.

544.

Tom. 6. pag.

In prælio ad montem Wodeni commisso, Ceaulinus occidentalium Saxonum
rex potentissimus maxima clade a Britannis affectus est. Ibid. pag. 253,
254.

DXCIII. Ædhilfridus Nordanhumbrorum regnum annis XXIV. obtinuit.

Ibid.

Kentigernus ex Britannia, et Abbanus ex Hibernia Romam profecti, Gre-
gorium papam inviserunt. Ibid. pag. 225.

Malgoni sive Maglocuno, in Britannico regno, non Rhunus filius sed Care-
ticus successisse dicitur. Priorem Maelgun Gwinedh sive Malgonem
Venedotum, posteriorem Karedic Cambro-Britanni nominant. Ibid.
pag. 66, 67. 89. 92. Glamorganiæ vero regulus eo tempore erat Theodo-
ricus sive Teudric: qui regno filio suo Mourico sive Mauricio postea re-
licto, in Tinterniæ rupibus vitam agere cœpit eremiticam. Ibid. pag. 82.
Lageniam autem et Midiam, Hiberniæ provincias, Gurmundus Africano-
rum rex sibi subjugavisse, ac filium suum Burchardum, (Hibernis O Gorma-
gheyn dictum) ducem Montis Margei constituisse dicitur. Ibid. pag. 89. 93.
DXCVI. Quum Britanni Christi fidem inimicis Anglis prædicare nollent; ut in
libro 1. historiæ suæ ecclesiasticæ cap. 22. et libro 5. cap. 23. Beda con-
queritur (cum quo tamen conferenda, quæ habentur, pag. 227. de Kenti-
gerno; et pag. 100. de Arthuro :) Gregorius magnus ad eos converten-
dos Augustinum minorem cum sociis misit. Tom. 5. pag. 172. et tom. 6.
pag. 100.

Sedata in Cambria peste ictericia, Theliaus Landavensis episcopus popu-
lares suos per Galliam et Italiam undique dispersos congregavit. Cum
quibus ad patriam reditum parantem, detinuisse dicitur rex Armorica-
nus Budicus et Samson pontifex; ut ad Dolensem eum eveherent epis-
copatum, et ecclesiasticum totius gentis Armoricæ principatum. Unde
fortasse natum, quod Samsoni in Dolensi episcopatu Theliaum substi-
tutum Galfridus Monemuthensis, alium vero Samsonem successisse ad
annum DLXI. scripsit Matthæus Florilegus: quandoquidem et Græco
nomine Theliaus vocatus fuerit oc, quod alteri Hebraico Samsonis

Anno Christi.

plane est synonymum. Tom. 5. pag. 98, 99. 107, 108. et tom. 6. pag.
78, 79.
Theliaus, post septem annos mensesque totidem in Armorica peractos, una
cum Oudoceo nepote suo multisque aliis doctoribus et episcopis, in Cor-
nubiæ portum Dingerein dictum appulit; rege Gerennio in extremis
tum posito. Quo vita functo, sedem suam Landavensem repetiit: con-
venientibus ad eum Lunapeio, Gurmaeto, Cynmuro, Toulidauco, Luhilo,
Fideli, Hismaele, Tyfhei, Oudoceo, et multis aliis discipulis. Tom. 5.
pag. 98. et tom. 6. pag. 79. 82.

Gurmundus ex Hibernia cum centum sexaginta sex Africanorum suorum
millibus in Britanniam transfretavisse; initoque cum Saxonibus fœdere,
Careticum Britannorum regem ultra Sabrinam in Walliam fugavisse,
Ambresburiensis cœnobii trecentos monachos sustulisse, Christianorum
ecclesias evertisse et religionem dissipavisse dicitur: tom. 6. pag. 88-94.
ubi et inepta Nicolai Cantelupi de eversa Cantabrigiensi academia refer-
tur fabula.

-

Hoc etiam tempore Tyfei, filius Armoricani regis Budici, martyrium pas-
sus fuisse putatur; corpore in Pennalun sepulto. Ibid. pag. 81.
DXCVII. S. Columba in Iona insula undecimo die Junii mortem obiit. Ibid.
pag. 235.
De sepulturæ loco et translatione. Vid. ibid. pag. 252. 450-
456. 463, 464.
Baithenus, qui et Cominus, filius Brendini (filii Fergusii illius, quem avum
Columbæ fuisse diximus) in Hyensis coenobii præfectura illi successit:
ibid. pag. 237, 238. 248. ubi de eo æqualis ipsius Finiani filii Lippani
viri sapientissimi magnificum habetur elogium.

Ad Baithenum in ipso præfecturæ suæ initio venit Fintanus, qui et Munnu;
eoque suadente ad Hiberniam, Deo fructuosius serviturus, iterum rediit.
Ibid. pag. 503.

Sede Legionensi et Menevensi per mortem Kinoci sive Cenauci, successoris
S. Davidis, vacante, Theliaus Menevensi quidem ecclesiæ Hismaelem
episcopum ordinavisse, Legionensem vero metropolim Landavensi suæ
ecclesiæ proximam, sibi ipsi videtur retinuisse ; indeque et archiepiscopi,
quo usus est, titulum obtinuisse, et potestatem episcopos per universam
Cambriam constituendi accepisse. Tom. 5. pag. 106. 110. 123, 124. et
tom. 6. pag. 45. 80.

Theonus Londinensis et Thadiocus Eboracencis archiepiscopi, ecclesias om-
nes sibi subditas usque ad humum videntes destructas, cum omnibus or-
dinatis, qui in tanto discrimine superfuerant, in Walliam diffugerunt.
"Plures etiam Armoricanam Britanniam magno navigio petiverunt : ita ut
tota ecclesia duarum provinciarum, Loegria et Northanhumbriæ, a con-
ventibus suis desolaretur." Indeque factum ut, Christianis jam ex uni-
versa Saxonum ditione undique ejectis, Dianæ immolaret Londonia, Ap-
pollini thurificaret suburbana Thorneia, et cultu paganico universa regio
pollueretur: in Wallia tantum et Cornubia (quibus et Cumbriam possu-
mus adjicere) Britonibus fidem antiquam retinentibus, tom. 5. pag. 89,
90. 99. 106, 107. et tom. 6. pag. 93-99. De ecclesiæ et tumuli B. Al-
bani hoc tempore statu, tom. 6. pag. 95, 96.

Augustinus monachus, et Francorum gente assumptis interpretibus, in
Britanniam, evangelium Saxonibus prædicaturus, advenit; tom. 5. pag.

Anno Christi.

137. 473. et tɔm. 6. pag. 100. sacraque primum Christiana in ecclesia
S. Martini celebravit, ad orientem civitatis Cantuariæ tempore Romano-
rum posita; ubi Bertha Cantuariorum regina Christiana, cum Luidhardo
episcopo quem secum ex Francia adduxerat, orare prius consueverat.
Tom. 5. pag. 158.

Annum DXCVII. quo Augustinum cum sociis suis ad Britanniam per-
venisse in historiæ suæ epitome docet Beda, ecclesiasticis nostris an-
tiquitatibus terminum præstiteramus. Verum quia, currente rota, ad
proximum seculum spectantia complura et ad sequentium quoque
temporum historiam aliqua pertinentia intervenerunt : rem lectori
omnino non ingratam facturi videbamur, si una cum instituta amphora
istum etiam exire urceum sineremus.

DXCVIII. Baithenus, secundus Hyensis abbas, integro post magistrum suum
Columbam anno eodemque ipso die, Junii videlicet nono feria secunda,
mortem obiit: succedente illi Fergnao, quem Virgnoum appellat Adom-
nanus. Tom. 6. pag. 245. 533.

Senachus ecclesiæ Armachanæ annis duodecim præfuit. Ibid. pag. 537.
Duinbolganum prælium commissum est: in quo Ædus filius Ainmirei Hi-
berniæ monarcha, cum aliis multis nobilibus, a Brandubho Laginensium
rege occisus est; ipso Brandubho, simul cum Eda et Colmano filiis
Dermitii, regnum Hiberniæ post ipsum capessentibus. Ibid. pag. 515.
537.

Rex Brandubhus, cum magnæ synodi consensu, Laginiensis provinciæ Ar-
chiepiscopatum a sede Slebhtiensi ad Fernensem transtulit; Ædano sive
Moedhogo Laginiensium metropolita constituto. Tom. 5. pag. 113. et
tom. 6. pag. 425. 537.

DXCIX. S. Canicus in Hibernia diem obiit. Tom. 6. pag. 526.

Æthelbertus Cantuariorum rex, cum gente sua, fidem Christi suscepit.
Tom. 5. pag. 171.

Samson Dolensis antistes, Dubricii discipulus, annos CXX. natus, mortem
obiit. Ibid. pag. 97. Successit illi cognatus ipsius Maglorius, discipulus
Iltuti; in Lotharii et Ludovici diplomate archipræsul Dolensis nomina.
tus. Ibid. pag. 97-99. et tom. 6. pag. 50.

Paulus quoque Leonensis episcopus, Iltuti discipulus, centenario major, in
Batha insula mortuus est. Tom. 6. pag. 78.

Abbanus etiam, quum esset ætate supergressus longe communem terminum
mortalium decrepitorum, in Hibernia diem suum obiit. Ibid. pag. 430.
Daganus abbas regulam monasticam a Lugido sive Molua conditam ad
Gregorium I. Romam detulit: qui ea coram omnibus summopere lau-
data, salutem authori per internuncium illum retulit. Ibid. pag. 484.
541.
Eodem cum his tempore claruerunt in Hibernia, Cronanus filius Odrani,
abbas Ross-creensis; ibid. pag. 541. et Nathineus presbyter; a quo Fe-
chinus, ex nobilibus ortus parentibus Kelcharnano et Lasrea, rudimentis
literarum et bonis moribus informatus est. Ibid.

DCI. Comgallus abbas Benchorensis, annos natus LXXXV. in Hibernia mor-

Anno Christi.

tem obiit. Tom. 6. pag. 524. de quo vidend. tom. 5. pag. 160. 505,
506. et tom. 6. pag. 431. 475, 476. 481, 482, 483.

Totidem etiam annos (neutiquam vero CLXXXV.) agentem Kentigernum,
circa hæc tempora Glascuæ ex hac vita migravisse arbitramur. Tom. 6.
pag. 251.

Rex ille Britannicus, qui Gerennio in regno Damnoniæ sive Cornubiæ suc-
cessit, Worgresio Glastoniensi abbate petente, Ecclesiæ vetustæ etiam
tunc dictæ terram quæ appellatur Ines-withrin concessit; donati-
onis charta a Manuorno sive Maworno episcopo conscripta. Tom. 5.
pag. 137, 138.

A Gregorio papa duæ sedes archiepiscopales in Anglia constitutæ, altera
Londini, altera Eboraci. Ibid. pag. 90, 91. 100.

DCII. "Augustinus episcopus Anglorum, habita synodo cum Britonum et Sco-
torum episcopis, qui sacerdotes et monachos invenit adversarios æquita-
tis, quos voluit habere socios prædicationis, terruit eos vaticinio futuræ
super eos calamitatis." Ita, ad hunc annum, Sigebertus in chronico.
Habitam fuisse hanc synodum in confinio Wicciorum et occidentalium
Saxonum (Wigorniensium videlicet et Herefordensium) Beda indicat;
neque Scotorum ullos, sed Britonum tantum septem episcopos illi inter-
fuisse confirmat. Ibid. pag. 112, 113.

DCIII. Edhilfridus Nordanhumbrorum rex, anno regni sui undecimo cum
Edano Scotorum Albiensium rege ad locum Degsa-stane dictum acer-
rime conflixit; peremptoque fratre Theodbaldo cum toto illo quem duce-
bat exercitu, victoriam nihilominus consecutus est. Tom. 6. pag. 253,

254.

Sigebertus, qui Augustinianæ synodo Scotos interfuisse tradiderat, Augus-
tini vaticinium in eorum excidio nunc impletum fuisse fingit: ad annum
DCXV. ita scribens: "Edilfridus rex Nordanymbrorum, regem Scotto-
rum Ean cum omnibus pene suis in bello exstinguit. Hæc calamitas
Scottis contigit secundum vaticinium Augustini episcopi, qui intermina-
tus est Scottos ab Anglis fore perimendos, qui Anglos ad vitam æternam
converti ægre ferebant: in monachos quoque Scottorum, Augustino re-
belles, ira Dei sæviente; qui cum rege suo ad hoc bellum ex more eun-
tes, ut rege armis pugnante ipsi orando pro eo pugnarent, perempti
sunt ab Anglis mille ducenti, tantum quinquaginta per fugam elapsis."
Vid. infra, ann. DCXIII.

Fintanus, abbas monasterii Cluainædnach, obiit. Tom. 5. pag. 506. et tom.
6. pag. 532.

DCIV. Æda Vairidnuch sive Allain, filius Donaldi, regnavit in Hibernia annos

octo. Tom. 6. pag. 515.

Augustinus, metropolitico Londinensis ecclesiæ honore ad sedem Cantuari-
ensem translato, Mellitum Londini episcopum ordinavit. Tom. 5. pag.
90, 91.

Sebertus rex orientalium Saxonum, Ædilderti Cantuariorum regis ex so-
rore nepos, ab Augustino baptizatus, dejecto Apollinis templo Thorneia
sive Westmonasterii basilicam extruxit Deo in honorem B. Petri apos-
toli dicatam, et ab ipso Petro (si somniatoribus credere volumus) conse-
Tom. 6. pag. 98, 99. 288, 289.

cratam.

Theliao Landavensi et Legionensi episcopo (qui non minus longævus fuisse

Anno Christi.

videtur quam Dolensis antistes Samson, ipsius sub Dubricii magisterio
condiscipulus) vita functo, sororis ejus filius Oudoceus successor datus
est: quem a civitate Cantuariensi, ubi ab archiepiscopo consecratus fue-
rat, redeuntem rex Glamorgania Mouricus sive Mauricius honorifice
excepit, et Landavensis ecclesiæ privilegia authoritate sua confirmavit.
Tom. 5. pag. 109, 110.

Tum vero Cambrensis provinciæ archiepiscopatum, quem urbis Legionen-
sis antistites antiquitus obtinuerant, Menevenses episcopi videntur sibi
vendicasse. Ibid. pag. 104. 106. Quibus Landavenses, ut Legionen-
sium jam hæredes, subesse dedignati, a Cantuariensi deinceps archie-
piscopo consecrationem accipere maluerunt. Ibid. pag. 109, 110. Le-
gionensis enim ecclesia cum proxima Landavensi ita coaluit, ut non pa-
ræciæ modo conjunctæ, sed ipsum etiam tandem territorium Julii (vide
pag, 102. et 204.) et Aaronis (quo nomine vel urbem Legionensem vel
ejus saltem suburbana denotari non est dubium) Nuddo XXI. Landa-
vensi episcopo et ejus successoribus donatum fuerit; ut in ecclesiæ illius
regesto habetur traditum. Titulo De Merthir Juu et Aaron (id est de
martyrio Julii et Aaronis) talis Guilferth, Hepoi et Arguistil filiorum
Beli, legitur concessio: "Immolamus et bono animo reddimus Deo et
sanctis Dubricio, Teliano et Oudoceo, totum territorium sanctorum mar-
tyrum Julii et Aaron, quod prius fuerat S. Dubricii in priori tempore, et
Nud episcopo et omnibus præsulibus Landaviæ," &c.
Ædanus Scotorum Albiensium rex, annorum pene octoginta metas attin-
gens, mærore confectus, apud Kentire obiit, et apud Kilcheran sepultus
est, Deinde Kennetho Ker filio Conalli, regni invasore, post annum vel
(ut alii malunt) post tres menses defuncto; Edani filius Eugenius
(Adomnano Euchodius Buide, Hibernis nostris Eogha Buie dictus) annis
XVI. regno potitus est. Tom. 6. pag. 253.—255.

Lugidus, qui et Molua, regulæ monastica a Gregorio papa laudatæ conditor,
mortem obiit. Ibid. pag. 484.

A Laurentio, Melito et Justo ad Hibernos scripta sunt literæ. Ibid. pag.
274, 275.

DCX. Senachus Armachanus episcopus obiit. Ibid. pag. 537.

Colmanus Elo in monasterio suo Lan-elo hodie Linalli dicto, sexto Calen-
darum Octobris senex obiit. Ibid. pag. 531.

Maclovius, a sede Alethana pulsus et a Leontio Santonensi episcopo recep-
tus, Britonibus maledicit. Ibid. pag. 51.

Theodoricus infidelibus Saxonibus, terram filii sui Mourici regis Glamor-
ganiæ in cadentibus, se opponens, fugatis hostibus, ex vulnere in capite
accepto interiit. Quo in loco Mouricus filius ecclesiolam excitavit, ab
Oudoceo consecratam; eamque cum adjuncto territorio, Mathern sive
Marthern dicto, Landavensibus episcopis perpetuo dono tradidit. Ibid.
pag. 82, 83. Ab eodem quoque Mourico, cum aliis possessionibus etiam
Mucrosiam, ad ripam vagæ fluminis positam, Oudoceo et ejus in sede
Landavensi successoribus donatam fuisse legimus. Ibid. pag. 196.
Constantinus filius Fergusii apud Pictos regnavisse traditur: a quo Dun-
keldensis ecclesia, post Abernethianam XXVI. annis et novem mensibus
fundata est; atque Columba primus episcopus in ea collocatus. Ibid.
pag. 248.256, 257.